TEDÜ, XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ile TurkishWIN işbirliğiyle gerçekleştirdiği 2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’nın sonuçlarını 10 Nisan’da düzenlediği konferansta paylaştı. Araştırmaya göre kadın ve erkeklerin ortak paydası, esnek çalışma saatleri talebi oldu.

 

Dünya genelinde cinsiyet eşitliği bilinci giderek yaygınlaşırken, ülkemizde bu alanda gerçekleştirilen araştırmalar toplumun benimsediği düşünce yapısını ve kaydedilen ilerlemeyi gözler önüne seriyor. TED Üniversitesi (TEDÜ), XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ile TurkishWIN işbirliğiyle gerçekleştirdiği 2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’nın sonuçlarını, 10 Nisan’daki konferansında paylaştı. Araştırmadan hareketle kadın istihdamı konusunda 2017’den 2025’e kadarki gelişmelerin ele alındığı etkinlikte, birçok öğretim görevlisi konuşmacı olarak yer aldı.

 

“Bir çocuğa en iyi annesi bakar”

 

TEDÜ’nün küresel kadın topluluğu TurkishWIN ve uluslararası araştırmalara imza atan XSIGHTS ile 15 Şubat – 12 Mart tarihlerinde bin kişiyle yüz yüze yaptığı araştırmayla ilgili olarak XSIGHTS Sosyal Bilimler Enstütüsü Müdürü Serap Koydemir “Kadın ve istihdama yönelik 2025’teki algı ve tutumlar, önceki yıllarla karşılaştırıldığında dikkate değer farklılıklar ortaya çıktı. 2022’de %67,1 olarak ölçülen “Bir çocuğa en iyi annesi bakar” miti, bu yıl katılımcıların %83,4’ü tarafından desteklenirken, babanın çocuk bakımında önemli bir rol üstlenmesine gerek olmadığı yönündeki görüşe katılım oranı, 2022’ye göre anlamlı biçimde azaldı. Ev içi işlerin ve çocuk bakımının anneye, aile ekonomisinin ise babaya ait olduğuna dair geleneksel inançlar varlığını korumaya devam etti” dedi.

 

“Çalışan annelerin çocuğu sevgiden mahrum kalır”

 

2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’nın sonuçlarını paylaşan XSIGHTS Sosyal Bilimler Enstütüsü Müdürü Serap Koydemir, “Kadın katılımcıların %40,4’ü, erkeklerin de %60,3’ü anne çalıştığında, çocuğun anne sevgisinden mahrum kalacağını düşünüyor” dedi. Benzer şekilde bakıcıyla büyüyen çocukların mutsuz olacağına dair yaygın düşünce biçiminin, erkeklerde kadınlara göre 12,6 puan daha fazla görüldüğünü de sözlerine ekleyen Koydemir, erkek katılımcıların %50,9’unun bu düşünceye katılırken, kadınlarda bu oranın %38,3’te kaldığının da altını çizdi. Genel mitlerde kadınlara oranla erkeklerin, çalışan kadınlara karşı çalışmayan kadınların katılımının daha yüksek olduğunu da sözlerine ekleyen XSIGHTS Sosyal Bilimler Enstütüsü Müdürü Serap Koydemir, “Kadın istihdamının aile yaşamına etkileri konusundaki algılarının daha olumsuz yönde ilerlediği kaydedildi” dedi.

 

TEDÜ’nün araştırmasında toplumdaki tabular, inanışlar farklılıklar gösterse de babanın çocuk bakımına daha fazla dahil olmasının istendiği, annenin çalışmasının aile yaşamına etkisi konusundaki algının daha olumlu yönde değiştiği görüldü. En dikkat çekici değişim ise “Babanın çocuk bakımında önemli bir rolü olmasa da olur” mitinde yaşanarak %1,6’dan %65,4’e çıkması, babaların rolünün önemi konusunda güçlü bir toplumsal mutabakat oluştuğuna işaret etti.

 

Kim daha iyi bir siyasi lider

 

TEDÜ’nün 2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’ndan hareketle kadın ve erkeklerin toplumsal rollerine dair geleneksel inançlarda da son yıllarda değişiklikler gözlemlendi. “Üniversite eğitimi kız çocuktan çok, erkek çocuk için önemlidir” görüşüne %8’lik katılım oranı, toplumda cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalığın arttığını ortaya koydu. Buna karşın “Eğer bir kadın kocasından daha fazla para kazanıyorsa, bu durum evlilikte sorunlara yol açar” görüşü, yaygınlığını korudu. Erkeklerin kadınlardan “daha iyi siyasi lider” olduklarına dair inanışı ise kadınların %27,3’ü, erkeklerin ise %53,8’i onayladı. Benzer şekilde erkeklerin %42,3’ü, kadınların erkeklerden daha başarılı girişimci ya da iş insanı olacağına inanırken, bu görüş kadınlar arasında ise daha az %19,1 kabul gördü.

 

Erkeklerin ailelerinin ekonomik ihtiyaçlarını karşılaması gerektiği görüşü, TEDÜ’nün araştırmasına göre günümüzde geçerliliğini koruyor. %82,3 oranında destek bulan bu görüş, yıllara göre de artış gösterdi. “Kadın çalışarak ailesinin ekonomik ihtiyacını karşılamak zorundadır” görüşünün katılımcıların yalnızca %16,7’si tarafından destelenmesi de kadınların evdeki rollerine dair toplumsal algıyı yansıttı. Erkeklerin iş bulma konusunda daha fazla hakka sahip olduğu inancı ise özellikle erkeklerin %35,3’ü, kadınların ise dörtte biri tarafından onaylandı.

 

Ortak talep: Esnek çalışma saatleri

 

TEDÜ’nün XSIGHTS ve TurkishWIN işbirliğiyle gerçekleştirdiği 2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’nda incelenen kolaylaştırıcı politikalar arasındaki esnek çalışma saatleri, hem kadınlar hem de erkekler tarafından en çok talep edilen ortak husus oldu. Kadınların %36’sı, erkeklerin ise %27’si, işverenlerinden esnek çalışma saatleri beklediğini açıkladı. Özellikle kadınlar esnek çalışma saatlerinin yanı sıra, daha fazla izin günü ve çocuklar için bakım hizmeti gibi destekleyici politikaları yüksek maaştan daha üst sıralara koyduğunu bildirdi. İş ve yaşam dengesi kurulabilmesi açısından kritik öneme sahip bulgulara online kanallardan raporu indirerek erişilebiliyor.

 

2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’ndan Öne Çıkanlar

 

Yaygın görüşler

 

• “Genelde erkekler kadınlardan daha iyi siyasi lider olur” inancının net değeri -%1,9’da kaldı.
• “Erkekler kadınlardan daha başarılı girişimci/iş insanı olur” görüşünün net değeri -%18,8’e ilerledi.
• “Bir kadın, kocasından daha fazla para kazanıyorsa, bu durum evlilikte sorunlara yol açar” kanısının net değeri %12,2’ye geriledi.
• “Üniversite eğitimi, kız çocuktan çok erkek çocuk için önemlidir” algısının net değeri -%75,8’e çıktı.
• “Kadınlar evlendikten sonra çalışmamalıdır” inancının net değeri -%58’e çıktı.

 

Genel bulgular

 

• “Bir çocuğa en iyi annesi bakar” inancının net değeri %73’e geriledi.
• “Anne çalışırsa çocuk anne sevgisinden mahrum kalır” görüşünün net değeri %21,7’ye ilerledi.
• “Babanın çocuk bakımında önemli bir rolü olmasa da olur” görüşünün net değeri -%65,4’e çıktı.
• “Bakıcıyla büyüyen çocuk mutsuz olur” görüşünün net değeri %19-20 civarında kaldı.
• “Çalışan anne çocuğuna iyi bakamaz” görüşü -%12,2‘ye geriledi.
• “Ev işi ve çocuk bakımı annenin, eve para getirmek babanın işidir” mitine olan inanç %6’ya ilerledi.

 

İstihdam

 

• “Ülkede insanlar iş bulamıyorsa, çalışmak kadınlardan çok erkeklerin hakkıdır” görüşünün net değeri -%26,2’ye ilerledi.
• “Kadınlar çalışarak ailesinin ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır” düşüncesinin net değeri -%42’ye geriledi.
• “Yarı zamanlı çalışma kadınlar için uygundur” görüşünün net değeri %38’e geriledi.
• “Erkekler ailelerinin ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır” bakış açısının net değeri %73’e geriledi.

 

Babalık izni ve kolaylaştırıcı politikalar

 

• Katılımcıların %51’i babalık izninden haberdar olduğunu belirtti.
• Kadınların %36’sı, erkeklerin %27’si, işverenlerinden esnek çalışma saatleri beklediğini bildirdi.
• Erkekler, daha fazla izin günü ve yüksek maaş gibi politikalar da talep etti.